Moc pozytywnego myślenia – jak nastawienie wpływa na zdrowie?

W dobie stresu, niepokoju i szybkiego tempa życia coraz więcej mówi się o znaczeniu pozytywnego myślenia. Choć może brzmieć jak slogan z poradników samorozwoju, nauka coraz wyraźniej pokazuje, że nasze nastawienie psychiczne ma realny wpływ na zdrowie fizyczne i psychiczne. Jak działa pozytywne myślenie i dlaczego warto je pielęgnować?

Czym jest pozytywne myślenie?

Pozytywne myślenie to nie naiwna wiara, że wszystko zawsze będzie dobrze, ale świadomy wybór skupienia się na rozwiązaniach, zasobach i nadziei zamiast na lęku, porażkach i deficytach. To sposób postrzegania świata, który pomaga radzić sobie z trudnościami i wzmacnia odporność psychiczną.

1. Pozytywne nastawienie a zdrowie fizyczne

Badania pokazują, że osoby o optymistycznym usposobieniu:

• rzadziej chorują,

• mają niższy poziom markerów zapalnych,

• szybciej wracają do zdrowia po operacjach lub infekcjach,

• wykazują lepsze funkcjonowanie układu odpornościowego [1].

W jednym z badań opublikowanych w Health Psychology, osoby z pozytywnym nastawieniem wykazywały niższe ryzyko chorób serca i lepsze parametry ciśnienia krwi w porównaniu do pesymistów [2].

2. Wpływ pozytywnego myślenia na stres i emocje

Pozytywne myślenie działa jak bufor ochronny wobec stresu. Badania pokazują, że optymiści:

• lepiej radzą sobie ze stresem,

• rzadziej doświadczają chronicznego lęku i depresji,

• łatwiej adaptują się do zmian i kryzysów życiowych [3].

Psycholog Barbara Fredrickson opracowała tzw. teorię rozszerzania i budowania (Broaden-and-Build Theory), która wskazuje, że pozytywne emocje nie tylko poprawiają samopoczucie, ale również rozszerzają zakres myślenia, wzmacniają kreatywność i budują zasoby odpornościowe na przyszłość [4].

3. Związek z długością życia

Wieloośrodkowe badania, w tym Nurses' Health Study, wykazały, że kobiety o pozytywnym nastawieniu miały:

• mniejsze ryzyko przedwczesnej śmierci,

• niższy odsetek chorób nowotworowych i układu krążenia,

• większą długość życia nawet o 10–15% w porównaniu z grupą kontrolną [5].

4. Pozytywne myślenie wspomaga leczenie

Psychoneuroimmunologia – dziedzina badająca wpływ emocji na układ odpornościowy – dowodzi, że pozytywne nastawienie może:

• wspierać skuteczność leczenia nowotworów,

• zmniejszać skutki uboczne terapii,

• poprawiać jakość życia pacjentów przewlekle chorych [6].

W jednym z badań pacjenci z chorobą nowotworową, którzy ćwiczyli wdzięczność i pozytywne myślenie, mieli lepsze wyniki w zakresie odczuwania bólu, zmęczenia i jakości snu [7].

5. Jak pielęgnować pozytywne myślenie?

Pozytywnego nastawienia można się nauczyć – jak mięśnia, który rozwijamy codziennie. Oto kilka praktyk wspierających:

• Codzienne praktykowanie wdzięczności – zapisuj 3 rzeczy, za które jesteś wdzięczny.

• Afirmacje – pozytywne, realistyczne stwierdzenia wspierające poczucie własnej wartości.

• Medytacja i uważność (mindfulness) – pomagają zarządzać negatywnymi myślami.

• Otaczanie się pozytywnymi ludźmi – środowisko ma ogromny wpływ na myślenie.

• Aktywność fizyczna – poprawia nastrój i wydzielanie endorfin, tzw. hormonów szczęścia.

• Ograniczenie ekspozycji na negatywne treści medialne – np. wiadomości, które wzbudzają lęk.

6. Pozytywne myślenie a rzeczywistość – ważna równowaga

Pozytywne myślenie nie polega na ignorowaniu problemów. Chodzi o realizm z nadzieją, który pozwala:

• działać konstruktywnie mimo trudności,

• lepiej radzić sobie z emocjami,

• podejmować decyzje w sposób bardziej świadomy i mniej impulsywny.

Pozytywne nastawienie to nie magiczne lekarstwo, ale potężne narzędzie, które wspiera nasze zdrowie, odporność i dobrostan psychiczny. Dzięki niemu jesteśmy lepiej przygotowani na wyzwania, podejmujemy trafniejsze decyzje i czerpiemy więcej satysfakcji z życia. Choć nie wszystko zależy od myślenia, wiele zależy od tego, jak myślimy o tym, co nas spotyka.

Przypisy:

1. Cohen, S., Janicki-Deverts, D., & Miller, G. E. (2007). Psychological stress and disease. JAMA, 298(14), 1685–1687.

2. Kubzansky, L. D., & Thurston, R. C. (2007). Emotional vitality and incident coronary heart disease. Archives of General Psychiatry, 64(12), 1393–1401.

3. Carver, C. S., & Scheier, M. F. (2014). Dispositional optimism. Trends in Cognitive Sciences, 18(6), 293–299.

4. Fredrickson, B. L. (2001). The role of positive emotions in positive psychology: The broaden-and-build theory. American Psychologist, 56(3), 218–226.

5. Boehm, J. K., et al. (2011). Optimism and cause-specific mortality: a prospective cohort study. American Journal of Epidemiology, 173(12), 1370–1379.

6. Antoni, M. H., et al. (2006). Cognitive-behavioral stress management intervention decreases the prevalence of depression and enhances benefit finding among women under treatment for early-stage breast cancer. Health Psychology, 25(1), 20–30.

7. Moskowitz, J. T., et al. (2014). Positive affect and health: What do we know and where next should we go? Annual Review of Psychology, 65, 661–697.