Adaptacja do przedszkola czy szkoły stanowi kluczowy etap w życiu dziecka oraz jego rodziców. To czas, w którym dzieci wchodzą w nowe środowisko społeczne, nawiązują pierwsze relacje z rówieśnikami i nauczycielami, a także uczą się funkcjonować poza domem rodzinnym. Adaptacja może być zarówno ekscytująca, jak i trudna, zarówno dla dzieci, jak i ich rodziców, opiekunów. To także czas, kiedy pojawiać się mogą przeróżne emocje, czasem skrajne np. ekscytacja, smutek, niepewność, zachwyt, ciekawość, radość, niepokój. Adaptacja jest bardzo indywidualnym procesem. Coś, co będzie się sprawdzać u jednego dziecka, wcale nie musi być wspierające dla drugiego.
ADAPTACJA- CZYM JEST?
Należy pamiętać, że adaptacja nie dzieje się z dnia na dzień ale jest to proces, który wymaga
CZASU. Na to, jak będzie przebiegać ma wpływ wiele czynników takich jak: wiek dziecka, wcześniejsze doświadczenia, temperament. Dzieci różnią się między sobą i czas, który będą
potrzebować również może być inny- i tak przeważnie jest. Nie ma dwóch identycznych adaptacji. Ważne aby tempo było dostosowane do potrzeb i możliwości dziecka. Adaptacja jest dużą ZMIANĄ w życiu dziecka. Mając tego świadomość, postarajmy się w tym czasie nie planować innych zmian, które mogłyby dodatkowo obciążać dziecko i być źródłem kolejnego stresu np. odstawienie od piersi, odpieluchowanie, nauka samodzielnego spania. Żadna z wymienionych rzeczy nie stanowi przeszkody do poprawnej adaptacji, lecz nagłe wprowadzenie dodatkowych zmian w okresie około adaptacyjnym może znacząco utrudnić
oswojenie się z nową sytuacją.
Współpraca z nauczycielami przedszkola czy szkoły ma także ogromne znaczenie w procesie
adaptacyjnym. Dziecko ma poczuć się bezpiecznie w nowym miejscu i ważne jest aby nawiązało RELACJĘ z dorosłymi, którzy tam pracują, a dopiero w następnej kolejności z dziećmi. Dziecko, które czuje się akceptowane i wspierane przez nauczycieli, ma większą szansę na łatwiejszą adaptację.
Adaptacja do przedszkola czy szkoły to cały wachlarz EMOCJI, takich jak niepewność, lęk, podekscytowanie, ciekawość, radość ale również smutek, złość, frustracja czy strach. Ważne
aby rodzice i opiekunowie pozostawali wrażliwi na te emocje i umożliwili dziecku wyrażanie swoich uczuć. Wyrażanie niepewności czy lęku nie oznacza, że adaptacja nie jest udana- wręcz odwrotnie, proces przeżywania tych emocji i stopniowe ich opanowywanie jest częścią zdrowego rozwoju emocjonalnego. Istotnym jest aby być dostępnym dla dziecka, słuchać jego obaw i pytań, ale także zachęcać do odkrywania nowych przyjaźni i doświadczeń. To, co sprzyja adaptacji to WSPÓŁPRACA i dobra KOMUNIKACJA między rodzicami a opiekunami. Rodzice są ekspertami od swoich dzieci i znają je najlepiej, wiedzą, co może być dla nich wspierające w trudnych sytuacjach, co złości, a co pomaga się uspokoić. Warto tą wiedzą podzielić się z osobami, które dopiero poznają ich dziecko.
JAK PRZYGOTOWAĆ SIĘ DO ADAPTACJI?
Adaptacja może być dla niektórych dzieci wyzwaniem ale istnieje wiele strategii i form
wsparcia, które mogą pomóc im przetrwać ten okres bezpiecznie i z pozytywnymi emocjami.
• PRZYGOTOWANIE I WIZYTY DZIECKA W PRZEDSZKOLU/ SZKOLE PRZED ROZPOCZĘCIEM
Przygotowanie dziecka do nowej rzeczywistości wymaga opowieści na temat naszych historyjek z przedszkola czy też szkoły. Można wybrać się na spacer, aby zobaczyć w jakim miejscu znajduje się przedszkole, szkoła. Dziecko może nam towarzyszyć przy zapisywaniu go do określonego miejsca. Jeśli jest to możliwe, warto wcześniej zapoznać się z dziećmi z tej samej grupy lub ogólnie z przedszkola. Ważne aby temat nowego miejsca i adaptacji nie był jedynym, o którym z dzieckiem się rozmawia. Należy robić dalej to, co sprawia przyjemność.
• TWORZENIE POZYTYWNYCH SKOJARZEŃ
Organizowanie zabaw i aktywności związanych z przedszkolem może pomóc w tworzeniu pozytywnych skojarzeń. Zajęcia artystyczne, gry na placu zabaw, czytanie książek o tematyce przedszkolnej- to wszystko może pomóc w budowaniu entuzjazmu wokół przedszkola. Ważne aby mówić pozytywne rzeczy związane z przedszkolem, a nie straszyć.
• ZACHĘCANIE DO ROZMÓW I WYRAŻANIA EMOCJI
Ważne jest, aby tworzyć otwarte i akceptujące środowisko, w którym dziecko może wyrażać swoje uczucia i pytania. Zachęcanie do rozmów na temat przedszkola, nowych przyjaciół i obaw może pomóc dziecku lepiej zrozumieć swoje emocje i otrzymać wsparcie od rodziców.
• UTRZYMYWANIE RUTYN
Rutyna może dać poczucie bezpieczeństwa i przewidywalności dziecku. Zapewnienie stałego planu dnia w domu i przedszkolu może pomóc w łagodzeniu niepokoju związanego z nowymi zmianami.
• PIERWSZE ROZSTANIA
Pożegnania mogą być trudne zarówno dla rodziców, jak i dzieci. Zwłaszcza te pierwsze
wzbudzają wiele wątpliwości. Co robić? Co mówić? Każde dziecko ma inne potrzeby, dlatego
też warto podczas pożegnania obserwować jak dziecko się zachowuje. Niektóre dzieci mogą
nam pomachać i pobiec się bawić, inne będą potrzebować bliskości i przytulenia.
• MÓW PRAWDĘ
Informuj dziecko o tym, kiedy przyjdziesz i dokąd obecnie idziesz. Nagłe zniknięcie rodzica bez uprzedzenia może wprowadzić dużą dezorientację i spowoduje, że dzieckom zamiast budować poczucie bezpieczeństwa będzie się czuło niepewnie. Nazwijmy
trudne emocje, jeżeli takie się pojawią.
• POŻEGNANIE
Warto pomyśleć nad unikatowym sposobem na pożegnanie. Do tej pory dziecko zostawało pod opieką innego członka rodziny na krótką chwilę, dzięki czemu miało możliwość nabycia umiejętności poczucia bezpieczeństwa z innymi. Krótkie wyjścia pozwoliły mu zapamiętać, że rodzic znika na moment i zawsze do niego wraca. Przed dzieckiem i opiekunem dłuższe rozstanie. Można stworzyć indywidualny sposób na pożegnanie. Może to być wierszyk, przytulas, buziak w czółko. Zaufajmy sobie i dziecku, ono jest silniejsze niż myślimy .
• SPOSÓB NA TĘSKNOTĘ
Jeżeli Twoje dziecko ma pytania, postaraj się na wszystkie odpowiedzieć przed wyjściem. Pozwól zabrać ze sobą coś „magicznego” lub daj coś niewielkiego do kieszonki. Zamknij zamek. Powiedz, że gdy poczuje się smutny Ty też masz w kieszonce tą samą rzecz i gdy jej dotkniesz będziesz czuł, że jest blisko.
• NIE PORÓWNUJ
Nie oceniaj i nie porównuj dziecka i jego reakcji z Twoim zachowaniem czy innych dzieci. Radzenie sobie ze stresem u każdego dziecka przebiega inaczej i jest sprawą indywidualną. Adaptacja może trwać od kilkunastu dni do kilku miesięcy. Daj dziecku czas na przystosowanie się do zmian. Zapewnij o swojej obecności.
Adaptacja do przedszkola, szkoły to istotny etap w życiu każdego dziecka, który może przynieść zarówno radość, jak i wyzwania. Ogromne znaczenie w procesie adaptacyjnym ma wsparcie emocjonalne ze strony rodziców, nauczycieli, opiekunów. Tworzenie pozytywnych skojarzeń, rozwijanie umiejętności społecznych, radzenie sobie z emocjami oraz budowanie zaufanych relacji są kluczowe dla udanej adaptacji dziecka do nowego miejsca. Pamiętajmy, że każde dziecko jest inne, ma swoje tempo i potrzeby, dlatego warto być cierpliwym i elastycznym w podejściu do procesu adaptacji.
Tekst: Maja Regulska / koordynator poradni psychologiczno – terapeutycznej
Kommentarer