Zjawisko migracji wyzwaniem dla współczesnego Kościoła. Analiza orędzia papieża Franciszkanka na światowy dzień migranta /Epilog 4: 3E

23 lis 20243 minut(y) czytania

Migracja, będąca jednym z najistotniejszych wyzwań globalnych XXI wieku, to temat, który wielokrotnie zajmował miejsce w refleksji Kościoła katolickiego. Papież Franciszek uczynił tę kwestię centralnym punktem swojego pontyfikatu, nawołując do budowania solidarności z migrantami, ochrony ich godności i wspierania ich integracji w społeczeństwach przyjmujących. Szczególnym miejscem, w którym te idee wybrzmiewają, są orędzia na Światowy Dzień Migranta i Uchodźcy, corocznie przypadający na ostatnią niedzielę września.

Teologiczne podstawy troski o migrantów

Papież Franciszek osadza swoją refleksję na temat migracji w głębokiej tradycji teologicznej Kościoła. Oparte na Ewangelii wezwanie do miłosierdzia i solidarności z bliźnimi znajduje wyraz m.in. w przypowieści o miłosiernym Samarytaninie (Łk 10, 25-37) oraz w słowach Jezusa: „Byłem przybyszem, a przyjęliście Mnie” (Mt 25, 35).

Papież podkreśla, że migranci i uchodźcy to współczesne „peryferie świata” – kategorie szczególnie bliskie jego myśli o misji Kościoła. Odpowiedzialność wobec migrantów staje się dla chrześcijan sprawdzianem ich wierności Ewangelii .

Przyjmowanie migrantów jako świadectwo Ewangelii

Franciszek uważa, że gościnność wobec migrantów jest kluczowym sposobem realizacji przykazania miłości bliźniego. Podkreśla, że nie chodzi tylko o działania charytatywne, ale o budowanie relacji, które uczą wzajemnego zrozumienia.

„Każdy cudzoziemiec, który puka do naszych drzwi, jest okazją, aby spotkać Jezusa Chrystusa” – napisał w orędziu z 2018 roku."

Konflikt wartości w kontekście polityki migracyjnej

Papież otwarcie krytykuje polityki zamykające granice i tworzące mur między migrantami a lokalnymi społecznościami. W 2019 roku stwierdził, że: „Nie możemy pozwolić, by strach przed innymi określał naszą przyszłość”.

Jednocześnie nawołuje, by polityka migracyjna uwzględniała nie tylko interesy krajów przyjmujących, ale przede wszystkim dobro osób zmuszonych do opuszczenia swoich domów. Migracja, według papieża, powinna być traktowana jako zjawisko, które może przynieść korzyści zarówno migrantom, jak i społeczeństwom ich przyjmującym .

„Razem budujmy przyszłość” – idea wspólnego działania

W orędziu na Światowy Dzień Migranta i Uchodźcy w 2022 roku Franciszek podkreślił hasło „Razem budujmy przyszłość”. Jest to wezwanie do współpracy między migrantami a społecznościami lokalnymi w celu budowania lepszego świata: „Przyszłość nie jest czymś, co powstaje automatycznie, lecz wspólnym wysiłkiem, który wymaga wzajemnej solidarności”.

Papież Franciszek a „kultura odrzucenia”

Franciszek ostrzega przed „kulturą odrzucenia”, w której ludzie, zwłaszcza najsłabsi, są traktowani jak niepotrzebne odpady. Migranci często stają się ofiarami takich postaw, co papież nazywa „globalizacją obojętności”. W tym kontekście Kościół ma obowiązek głosić nadzieję i stawać w obronie tych, którzy są marginalizowani: „Migranci i uchodźcy są przypomnieniem, że nie można budować społeczeństw sprawiedliwych, wykluczając najsłabszych”.

Odpowiedź Kościoła na migrację: konkretne inicjatywy

Papież zachęca Kościół do konkretnych działań, które mogą przyczynić się do rozwiązania kryzysu migracyjnego. Wśród nich wymienia:

Organizowanie centrów pomocy dla migrantów, takich jak Dom Świętej Marty w Rzymie.
Współpracę z organizacjami humanitarnymi.
Tworzenie programów integracyjnych i edukacyjnych.
Angażowanie się w procesy mediacji i dialogu między społecznościami przyjmującymi a migrantami.

Eucharystia jako szkoła solidarności

Franciszek w swoich naukach przypomina, że Eucharystia powinna inspirować do działania na rzecz migrantów. Podkreśla, że uczestnictwo w liturgii nie może być oddzielone od zaangażowania na rzecz sprawiedliwości społecznej: „Nie możemy łamać Chleba eucharystycznego, nie dzieląc się nim z naszymi braćmi, którzy cierpią głód i wykluczenie”

Wyzwania praktyczne dla Kościoła

Brak zasobów

Wiele wspólnot lokalnych zmaga się z ograniczonymi środkami finansowymi, co utrudnia realizację programów pomocowych.

Polaryzacja opinii

W społeczeństwach (a czasem nawet w Kościele) istnieje głęboka polaryzacja w kwestii migracji, co utrudnia tworzenie spójnych działań.

Kontekst globalny

Wojny, zmiany klimatyczne i nierówności społeczne nasilają problem migracji, stawiając przed Kościołem coraz większe wyzwania.

Migracja stanowi jedno z kluczowych wyzwań współczesności, a dla Kościoła katolickiego jest okazją do realizacji misji ewangelicznej poprzez miłosierdzie i solidarność. Papież Franciszek w swoich orędziach na Światowy Dzień Migranta i Uchodźcy wzywa do ochrony godności migrantów, budowania „kultury spotkania” i realizacji czterech zasad: przyjmowania, chronienia, promowania i integracji. W obliczu „kultury odrzucenia” oraz globalnych wyzwań, takich jak wojny i zmiany klimatyczne, Papież apeluje o współpracę między społecznościami przyjmującymi a migrantami, podkreślając, że troska o potrzebujących jest wyrazem autentycznej wiary chrześcijańskiej.